De Schade

De schade ontstaat in het eerste moment van het misbruik, waarin vier indringende ervaringen direct na elkaar plaatsvinden: de shock, gedwongen seks, verlies van kind-zijn en het gemis van een getuige.

1. Schade door de shock

Je splitst jezelf om te overleven: je gaat naar je hoofd en verliest de verbinding met je lichaam. Hierdoor voel je geen angst meer en handel je als in je normale doen.

Je verliest je macht en raakt innerlijk verdeeld doordat de dader jouw wil naar achter drukt. Een deel van je richt zich naar buiten en past zich aan en een ander deel richt zich naar binnen en drukt je gevoelens weg.

Wanneer de shock niet voldoende uitdooft leidt dit tot een leven met problemen rondom angst en macht. Je leeft met de angst om opnieuw misbruikt te worden en om iets te moeten doen wat je niet wilt. Je bent bang om weer in onmacht te vervallen en jezelf te verliezen in de ander.

2. Schade door de gedwongen seks

Je krijgt als het ware vaste verkering met de dader en je bent niet in staat om dit te stoppen. Hierdoor ben je niet meer vrij om andere (intieme en seksuele) relaties aan te gaan.

De seksualiteit van de dader (zijn/haar seksuele gedrag en de handelingen die je moest verrichten) nestelt zich in jou en bepaalt vervolgens jouw seksualiteit. Jouw eigen seksuele ontwikkeling wordt onderbroken, raakt verstoord of stopt.

Er ontstaat verwarring over je eigen seksualiteit en intimiteit. En doordat je je gevoelens van walging in het misbruik hebt moeten onderdrukken, kun je later seks hebben met mensen wat je eigenlijk niet wilt.

3. Schade door verlies van kind-zijn

Je raakt het vertrouwen in volwassenen kwijt en je stopt emotioneel met groeien. Je wordt een schijnvolwassenen, die het probleem van de dader (bijv. eenzaamheid, onvervulde behoeftes, frustratie, onzekerheid) oplost. Je ontwikkelt negatieve overtuigingen over jezelf en je raakt de geborgenheid in je basisgezin kwijt. Als er sprake van incest is, verlies je beide ouders.

Je gaat je verzetten tegen de gewone wereld en dicht autoriteiten te veel of te weinig macht toe en test ze uit.

4. Schade door de hulpbehoevendheid

Doordat je in het misbruik een getuige hebt gemist die jouw ziet en ingrijpt, ontstaat een grote behoefte aan erkenning van anderen. Je zoekt mensen die je redden, zodat je weer in heelheid kunt leven. Je niet gezien voelen kan leiden tot onverschilligheid en destructief gedrag, naar jezelf en anderen. Het leidt vaak tot risicovol gedrag waarin je bijvoorbeeld te veel drinkt en drugs gebruikt.

Wanneer je je behoefte aan erkenning niet expliciet maakt, begrijpen anderen je niet en kun je in de spiraal van slachtoffergedrag terecht komen.

5. Schade door het geheim

Wanneer je je misbruikervaring niet kunt vertellen draag je (als kind) een groot belastend geheim van een volwassene met je mee. Je leeft niet vrij omdat je bezet bent door de dader die de regie heeft over jouw leven. Dit blokkeert je, heeft een verstikkend effect en leidt tot grote eenzaamheid.

Lees meer over de gevolgen van de schade voor het dagelijks leven van mensen.

Hettie Nijhof